Δήλωση σε δημοσιογραφική διάσκεψη για μέτρα κατά της διαφθοράς στην Αστυνομία 

Με την ανάληψη των καθηκόντων μας, τόσο εγώ όσο και ο Αρχηγός Αστυνομίας,  προβήκαμε στην αναγνώριση και παραδοχή ότι εντός του Αστυνομικού Σώματος υπάρχει διαχρονικό πρόβλημα διαφθοράς, διαπλοκής, αυθαιρεσίας και κατάχρησης εξουσίας. Δεν μείναμε όμως μόνο στις διαπιστώσεις. Διακηρύξαμε την πολιτική της μηδενικής ανοχής και δώσαμε περιεχόμενο στη διακήρυξη αυτή, λαμβάνοντας  μια σειρά από μέτρα και αποφάσεις, όπως ήταν και η πολιτική του Προέδρου της Δημοκρατίας, στοχεύοντας στην εκ βάθρων αλλαγή νοοτροπίας και στην πλήρη δυνατή κάθαρση του Σώματος.

Ένα διαχρονικό φαινόμενο όμως δεν καταπολεμάτε από τη μια μέρα στην άλλη. Μια χρόνια πάθηση δεν θεραπεύεται μέσα σε μια νύχτα. Ιδιαίτερα όταν πρόκειται για νοοτροπίες και συνήθειες οι οποίες συχνά περιβάλλονται και τον μανδύα της συναδελφικής αλληλεγγύης.

Επιδείξαμε όμως αποφασιστικότητα και επιμονή και προχωρούμε, Υπουργείο και Αστυνομία, για πρώτη φορά συγκροτημένα και συνολικά στην ουσιαστική αντιμετώπιση των φαινομένων διαφθοράς, στο ξερίζωμα λανθασμένων αντιλήψεων και συμπεριφορών στο Αστυνομικό Σώμα. Από τον Μάρτιο του 2013,άρχισαν να λαμβάνονται μέτρα για πάταξη των διαχρονικών αυτών φαινομένων και με την συμπλήρωση της πρόσφατης μελέτης το πρόβλημα τίθεται στο πλαίσιο μέτρων ολιστικής αντιμετώπισης.

Ως αποτέλεσμα των μέτρων που λήφθηκαν και της απαραίτητης διαφάνειας , υπήρξαν απτά αποτελέσματα. Είχαμε ποινικές διώξεις μελών της Αστυνομίας για πράξεις διαφθοράς και κατάχρησης εξουσίας, ασκήθηκαν πειθαρχικές διώξεις και κάποια μέλη αναγκάστηκαν να υποβάλουν παραίτηση.

• Από τους πρώτους μήνες προχωρήσαμε με την εφαρμογή προγραμμάτων εκπαίδευσης με στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων για αποτελεσματική διαχείριση της διαφθοράς. Έχουν ήδη εκπαιδευτεί 3000 μέλη ανεξαρτήτως βαθμού και η εκπαίδευση θα συνεχιστεί και θα εξειδικευθεί  με βάση τα δεδομένα που προέκυψαν από την μελέτη και τον τύπο διαφθοράς που επικρατεί στην Αστυνομία.
• Από το 2014 και προς αποφυγή κάθε ενδεχόμενου συγκάλυψης, όλες οι καταγγελίες ή και πληροφορίες για πράξεις διαφθοράς ή κατάχρησης εξουσίας διερευνώνται από την Ανεξάρτητη Αρχή Διερεύνησης Ισχυρισμών και Παραπόνων.
• Προχωρήσαμε στη θεσμοθέτηση κατάλληλων κριτηρίων επιλογής για διορισμό νέων μελών στην Αστυνομία. Με βάση τα κριτήρια αυτά αξιολογείται η υπευθυνότητα, η προσήλωση προς το καθήκον, η εντιμότητα και αποκλείονται οι επιρρεπείς σε διαφθορά.
• Καθορίστηκαν, για πρώτη φορά, με Αστυνομική Διάταξη κριτήρια για τις μεταθέσεις και την εφαρμογή της εναλλαξιμότητας σε υπηρεσίες που είναι πιο ευάλωτες στη διαφθορά.
• Τα τελευταία δύο χρόνια πραγματοποιήθηκαν πέραν των 50 μεταθέσεων μελών, γιατί υπήρχανπληροφορίεςότι εμπλέκονται σε θέματα διαφθοράς, αλλά δεν υπήρχαν επαρκή στοιχεία για να διωχθούν πειθαρχικά ή ποινικά.
• Επιπρόσθετα προωθήσαμε σημαντικά νομοθετικά μέτρα που θα συμβάλλουν καταλυτικά στην καταπολέμηση της διαφθοράς:
  • Ρυθμίστηκε η δυνατότητα πρόσβασης στην καταγεγραμμένη επικοινωνία, η οποία διευκολύνει τη διερεύνηση σοβαρών αδικημάτων διαφθοράς.
  • Επιπρόσθετα με την ρύθμιση της εφαρμογής του «πόθεν έσχες» για υψηλόβαθμους αστυνομικούς, προωθούμε την εφαρμογή του πόθεν έσχες σε μέλη που θα υπηρετούν σε συγκεκριμένες υπηρεσίες ή τμήματα, στη βάση των συμπερασμάτων της μελέτης.
  • Ρυθμίζονται με νόμο οι υπό κάλυψη αστυνομικοί, ώστε να μπορούν να ασκούν τα καθήκοντα τους αποτελεσματικά και με αυξημένες αρμοδιότητες.
  • Για την αποκάλυψη των διεφθαρμένων μελών ενθαρρύνουμε την καταγγελία και την παροχή πληροφοριών με την ρύθμιση μέτρων προστασίας των πληροφοριοδοτών. Το νομοσχέδιο συζητείται με το Γενικό Εισαγγελέα.
  • Ολοκληρώνεται το νομοσχέδιο που ρυθμίζει την υπό όρους και μετά από δικαστικό διάταγμα, άρση του απορρήτου ιδιωτικής επικοινωνίας υπόπτων προσώπων για σοβαρά αδικήματα, περιλαμβανομένων και των αδικημάτων διαφθοράς και δωροδοκίας. 

Η μελέτη επιβεβαίωσε ότι η Διεύθυνση Επαγγελματικών Προτύπων της Αστυνομίας δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας αποτελεσματικής υπηρεσίας αντιμετώπισης της διαφθοράς σε σώματα ασφαλείας. Διενεργήθηκε έρευνα εντός της Αστυνομίας για την διαφθορά και από τις απαντήσεις των 434 μελών που συμμετείχαν, αποτυπώνεται και το μέγεθος του προβλήματος και τα χαρακτηριστικά του. Συγκεκριμένα, διαπιστώνεται ότι στους προϊσταμένους καταγγέλλεται μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό πράξεων διαφθοράς και ότι αυτό οφείλεται κυρίως στην έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους υφιστάμενους μηχανισμούς διερεύνησης των καταγγελιών.

Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου

Με βάση τα ευρήματα της μελέτης, προχωρούμε στη δια νόμου σύσταση Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου που θα λειτουργεί και θα έχει τις αναγκαίες  εξουσίες που θα της επιτρέπουν να εξετάζει κατά τρόπο αποτελεσματικό τις πράξεις ή παραλείψεις των μελών,οι οποίες συνιστούν διαφθορά και κατάχρηση εξουσίας.

Η Υπηρεσία θα υπάγεται απευθείας στον Αρχηγό της Αστυνομίας και οι έρευνες της θα εποπτεύονται από τον Γενικό Εισαγγελέα. Θα εξετάζει τα αδικήματα διαφθοράς και τις εν δυνάμει πράξεις διαφθοράς και ΔΕΝ θα ασχολείται με τα επαγγελματικά πρότυπα ή τα μικρά παραπτώματα.

Θα στελεχώνεται από μέλη που αντικειμενικά διακρίνονται για την αποδοτικότητα, την αποτελεσματικότητα, το ήθος και τη διαγωγή τους, την υπευθυνότητα και την αποφασιστικότητα τους. Τα μέλη αυτά δεν θα έχουν τιμωρηθεί ή θα εκκρεμεί σε βάρος τους πειθαρχική δίωξη. Για σκοπούς διαφάνειας και αποφυγής δημιουργίας στεγανών θα υπηρετούν για συγκεκριμένη χρονική περίοδο (τρία συν τρία χρόνια).

Θα έχουν εξουσία να ζητούν την άρση του απορρήτου της ιδιωτικής επικοινωνίας και των τραπεζικών λογαριασμών μελών που είναι ύποπτα για διάπραξη αδικημάτων διαφθοράς και να ζητούν την δέσμευση περιουσιακών στοιχείων των προσώπων αυτών. Επιπρόσθετα θα ενεργούν ως υπό κάλυψη και θα προβαίνουν σε παρακολουθήσεις μελών, θα διενεργούν αιφνιδιαστικές έρευνες, χωρίς δικαστικό ένταλμα, σε γραφεία μελών και θα έχουν πρόσβαση σε αρχεία της ευρύτερης δημόσιας υπηρεσίας.

Επιπρόσθετα με τα πιο πάνω σημαντικά θα είναι και τα ακόλουθα μέτρα:

• Η αναθεώρηση, αύξηση και διαβάθμιση των προβλεπόμενων πειθαρχικών ποινών  ανάλογα με την σοβαρότητα του παραπτώματος. Στόχος  οι επιβαλλόμενες ποινές να σταματήσουν να «χαϊδεύουν»τους διεφθαρμένους αστυνομικούς και να γνωρίζουν ότι δεν έχουν θέση στο Σώμα.
• Η ποινικοποίηση, όχι μόνο της πράξης που συνιστά διαφθορά, αλλά και της συγκάλυψης της, με την υποχρέωση των μελών να αναφέρουν κάθε πράξη διαφθοράς ή δωροδοκίας, ώστε να τερματιστεί η κακώς νοούμενη "συναδελφική αλληλεγγύη".
• Η σύσταση μόνιμης τριμελούς Πειθαρχικής Επιτροπής για εκδίκαση  πειθαρχικών υποθέσεων, η οποία θα συγκροτείται με την συμμετοχή δύο μελών της Νομικής Υπηρεσίας, ώστε η Επιτροπή και να είναι και να φαίνεται τίμια και αντικειμενική.

Για να διευκολυνθεί η υποβολή καταγγελιών ή η παροχή των αναγκαίων πληροφοριών, επεξεργαζόμαστε την δημιουργία ανεξάρτητης ιστοσελίδας, που θα διασφαλίζει την εμπιστευτικότητα των επώνυμων ή ανώνυμων καταγγελιών ή πληροφοριών , αντίστοιχης με τις ιστοσελίδες που λειτουργούν άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Στη βάση των πορισμάτων της μελέτης ο Αρχηγός Αστυνομίας θα αναφερθεί στη συνέχεια στα άμεσα μέτρα που έχουν ληφθεί ή αναμένεται να ληφθούν στο προσεχές μέλλον, καθώς επίσης και στα ζητήματα διαφθοράς που προκύπτουν για σκοπούς διερεύνησης μετά και από τον τετραπλό φόνο στην Αγία Νάπα.

Προτού λάβει το λόγο ο Αρχηγός, θέλω με έμφαση να τονίσω δύο σημεία:

Για την αντιμετώπιση της διαφθοράς στην Αστυνομία, ως πρόβλημα που συμφωνούμε όλοι ότι είναι διαχρονικό  ζητούμε την συνεργασία και τη συνδρομή όλων των κοινοβουλευτικών κομμάτων. Η διαφθορά δεν αφορά μια κυβέρνηση, αφορά ολόκληρη την κοινωνία και τους πολιτειακούς θεσμούς.

Άφησα τελευταίο το δεύτερο σημείο γιατί ήθελα να κλείσω μ’ αυτό. Θεωρώ σημαντικό, κρίσιμο να τονίσω ότι όσο βαθύ και όσο διαχρονικό κι αν είναι το πρόβλημα της διαφθοράς, είναι ένα φαινόμενο που αφορά μια θλιβερή μειοψηφία μέσα στο Σώμα. Η πλειοψηφία των Κυπρίων Αστυνομικών είναι άτομα φιλότιμα και έντιμα. Είναι άτομα που συχνά θέτουν τους ίδιους τους εαυτούς τους σε κίνδυνο για να προσφέρουν προστασία και ασφάλεια στην κοινωνία. Είμαι περήφανος για αυτούς του Αστυνομικούς και θέλω να τους στείλω ένα ισχυρό μήνυμα: Αυτοί πρώτοι πρέπει να προστατεύσουν και την τιμή τους και την τιμή και αξιοπιστία του Σώματος που υπηρετούν. Μόνο με τη δική τους ενεργή συνεργασία, αυτή η μεγάλη προσπάθεια θα στεφθεί με την επιτυχία που αξίζει και δικαιούται η Κυπριακή Αστυνομία.

Σας ευχαριστώ.