Ομιλία εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας στην παγκύπρια εκδήλωση του Συνδέσμου Πολιτικών Κρατουμένων ΕΟΚΑ - «Μέρα Μνήμης Κρατητηρίων» 

Στρατόπεδο Συγκέντρωσης Κοκκινοτριμιθιάς

Είναι με τη μέγιστη ευλάβεια που βρίσκομαι σήμερα εδώ, στον ιερό χώρο του μαρτυρίου τόσων αγωνιστών του αγώνα της ΕΟΚΑ. Αποτελεί για μένα μία πράξη απόδοσης τιμής, αλλά και χρέους μνήμης. Γιατί η μνήμη αποτελεί εθνική ευθύνη που οδηγεί στη γνώση της Ιστορίας και σε μια χώρα σαν και τη δική μας, είναι απαραίτητη για τον αγώνα που δίνει.

Για όλους εμάς, αυτός ο χώρος είναι ιερός γιατί μέσα απ’ αυτόν αναδείχθηκε η απεριόριστη αγάπη για την πατρίδα. Είναι ιερός γιατί καταστήσατε τις φυλακές σας επάλξεις αγώνα και μετατρέψατε την φυλάκιση σας σε μήνυμα αντίστασης και επικοινωνίας με όλους τους πολίτες στην εξεγερμένη χώρα μας.

Τα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς, όπως και τα άλλα κρατητήρια που οι αποικιοκράτες δημιούργησαν παντού για να καταπνίξουν τον αγώνα και τα εθνικά αισθήματα του κυπριακού λαού, σήμερα δεν είναι  παρά οι μαρτυρίες υπόμνησης της αγωνιστικότητας αυτών που δεν λογάριασαν τη ζωή τους, αλλά και μνημεία αποτυχίας των Άγγλων να καθυποτάξουν την ψυχή των αγωνιστών.

Σεβαστοί αγωνιστές και πολιτικοί κρατούμενοι που βρίσκεστε εδώ σήμερα μαζί μας, δίνετε ψυχή στο χώρο που κτίστηκε για να σας την πάρει. Δίνετε φως στους σκοτεινούς θαλάμους που κτίστηκαν για να μαρτυρήσετε. Αφήσατε πίσω σας ανεξίτηλα στίγματα αυταπάρνησης και ηρωισμού και ένα μουσείο σθένους και αντοχής.

Σε αυτό το μουσείο του σθένους και της καρτερίας, στα Κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς εγκαινιάζουμε σήμερα δυο μοναδικές στον Ελληνισμό εκθέσεις που συνιστούν ταυτόχρονα ιστορικά τεκμήρια για τους  ιστορικούς ερευνητές. Η μια αφορά την συμμετοχή των Κυπρίων στην Ελληνική Επανάσταση και η άλλη τον αγώνα της ΕΟΚΑ.

Και στις δυο περιπτώσεις το κάθε έργο συνοδεύεται από αναλυτικά σχόλια που επεξηγούν το εικονιζόμενο ενώ στα χειρόγραφα τονίζεται ο υπογράφων, όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Νικηταράς, ο Μακρυγιάννης και άλλοι οπλαρχηγοί της Ελληνικής Επανάστασης, που υμνούν τους Κυπρίους εθελοντές στον εθνικό ξεσηκωμό του 1821. 

Από τα  ογδόντα χειρόγραφα που εκτίθενται καταγράφονται ανδραγαθήματα των Κυπρίων επαναστατών αλλά και η δυνατή έκφραση των εθνικών πόθων των Κυπρίων που πολέμησαν στις μάχες της Πελοποννήσου, της Στερεάς, του Αιγαίου και σ’ άλλα μέρη της επαναστατημένης Ελλάδας.

Οφείλω τιμητική αναφορά στο ότι τα χειρόγραφα εντόπισε με κοπιώδεις έρευνες ο Γιάννης Σπανός, ενώ τα τεκμήρια και τα σχόλια δώρισε ο ερευνητής στο Σύνδεσμο Πολιτικών Κρατουμένων ΕΟΚΑ.

Παράλληλη έκθεση και αυτή της απεικόνισης των βασανιστηρίων στα οποία οι Άγγλοι ανακριτές υπέβαλλαν τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ στα μπουντρούμια της Ομορφίτας, των Πλατρών, του «Ρετ Χάουζ» Λεμεσού, του Σπέσιαλ Μπραντς Λευκωσίας, της Αμμοχώστου και του Κάστρου Κερύνειας. Είναι έκθεση σκίτσων που εξασφάλισε για τα βιβλία του ο Γιάννης Σπανός κι επιμελήθηκε ο Ανδρέας Κελέσης.

Και εδώ ο ιστορικός ιστορεί γεγονότα φρίκης, αναπτύσσοντας σε λεζάντες τα είδη των μαρτυρίων αλλά και αναφερόμενος στους αποτρόπαιους βασανιστές που κατονομάζει και παρουσιάζει τις φωτογραφίες τους, ενώ σε ξεχωριστή θέση προβάλλει τους ήρωες που υπέκυψαν στα βασανιστήρια.

Σεβαστοί μου αγωνιστές.

Η Κυβέρνηση και εγώ προσωπικά, θεωρούμε ότι το Κυπριακό ήταν και παραμένει η μεγαλύτερη εθνική πρόκληση. Συνεχίζουμε με ειλικρίνεια, αποφασιστικότητα και τόλμη να εργαζόμαστε για την επίτευξη λύσης του εθνικού μας προβλήματος που αποτελεί την κορυφαία προτεραιότητα για την πατρίδα και το λαό της.

Διεκδικούμε μία λύση που θα μετατρέψει τις επιδιώξεις μας σε ένα λειτουργικό σύστημα στο πλαίσιο της συμφωνημένης αρχής για διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία.

Μία λύση που θα αποτελεί οχυρό στην διασφάλιση και προστασία των δικαιωμάτων όλων των κατοίκων, σε ολόκληρη τη  χώρα. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να μιλήσουμε για διαρκή ειρήνη και ευημερία στον τόπο μας.

Δεν  είχα ποτέ αμφιβολία  πως στην προσπάθεια που βρίσκεται σε εξέλιξη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θα έχουμε δυσκολίες. Ξέρουμε ποιοι είναι οι σκόπελοι που πρέπει να αποφύγουμε και είναι με αυτοπεποίθηση και με τεκμηριωμένα επιχειρήματα που διεκδικούμε τους στόχους μας.

Κλείνοντας θέλω να ευχαριστήσω θερμά τους αγωνιστές και συναγωνιστές και συγγενείς των δεκάδων ηρώων της κυπριακής ελευθερίας για την τιμητική πρόσκληση που μου απευθύνατε.

Θερμά συγχαίρω το Σύνδεσμο Πολιτικών Κρατουμένων, αλλά και τους υπολοίπους των Συνδέσμων για τη διοργάνωση αυτής της εκδήλωσης.