Ο εκσυγχρονισμός του Οικογενειακού Δικαίου στοχεύει στην προάσπιση των δικαιωμάτων και το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού 

Με απώτερο στόχο την προάσπιση των δικαιωμάτων και το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού, καθώς και την περαιτέρω βελτίωση των σχέσεων μεταξύ γονέων και τέκνων, το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως προέβη σήμερα, σε δημόσια συζήτηση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για παρουσίαση του έργου που έχει επιτευχθεί προς την κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού του Οικογενειακού Δικαίου.

Κατά την παρουσίασή του, ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κ. Ιωνάς Νικολάου ανέφερε ότι το Υπουργείο προχώρησε στο διορισμό δύο Επιτροπών – μια στην οποία μετείχαν εμπειρογνώμονες και μία στην οποία μετείχαν ακαδημαϊκοί – με σκοπό την αναθεώρηση του Οικογενειακού Δικαίου και στη συνέχεια λήφθηκαν προτάσεις και από τις δύο ομάδες μελετητών, εξηγώντας ότι η ομάδα εμπειρογνωμόνων ασχολήθηκε περισσότερο με προβλήματα και παρατηρήσεις επί του πλαισίου νομοθεσίας ενώ οι ακαδημαϊκοί υπέβαλαν κυρίως εισηγήσεις για περαιτέρω εκσυγχρονισμό και προώθηση καινοτόμων αλλαγών. 

Μετά από επεξεργασία και κωδικοποίηση των προτάσεων που λήφθηκαν από τις δύο επιτροπές κρίθηκε αναγκαία η αναθεώρηση και ο εκσυγχρονισμός του Οικογενειακού Δικαίου, είπε, και οι εν λόγω προτάσεις υποβλήθηκαν σε δημόσιο διάλογο όπου αρμόδιες αρχές, διάφοροι φορείς, οργανώσεις και άτομα εξέφρασαν τις θέσεις και απόψεις τους και οι οποίες λήφθηκαν σοβαρά υπόψην κατά την ετοιμασία οκτώ σχετικών νομοσχεδίων.

Αναφερόμενος στις σημαντικότερες αλλαγές και καινοτομίες που προνοούνται, ο κ. Νικολάου επεσήμανε ότι:

• Παραχωρείται αρμοδιότητα στο Δικαστήριο να επιλαμβάνεται υποθέσεις που εμπλέκονται νεαροί παραβάτες του νόμου και για πρώτη φορά καθορίζεται ο ορισμός «παιδί σε σύγκρουση με το νόμο» όπου αναφέρεται σε ανήλικα πρόσωπα που έχουν διαπράξει αξιόποινη πράξη ή θεωρείται ύποπτο διάπραξης αξιόποινης πράξης.
• Αναθεωρείται η διαδικασία που ακολουθείται ενώπιον του Οικογενειακού Δικαστηρίου, ώστε από τη μια, με την εξοικονόμηση χρόνο να προωθηθεί η εκδίκαση υποθέσεων κατά ταχύτερο τρόπο και από την άλλη, το Δικαστήριο να προστατεύσει περαιτέρω τα δικαιώματα του παιδιού, όπως αυτά αναγνωρίζονται σε διεθνείς συμβάσεις.
• Ρυθμίζονται θέματα που σχετίζονται  με τους λόγους διαζυγίου και εισάγεται το συναινετικό διαζύγιο και αναθεωρείται ο χρόνος που οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση. 
• Ενδυναμώνεται η προστασία της οικογενειακής στέγης, όπου κανένας εκ των συζυγών δεν θα μπορεί να διαθέσει καθ’ οιοδήποτε τρόπο την οικογενειακή στέγη, χωρίς τη συγκατάθεση του άλλου.
• Ρυθμίζεται η δυνατότητα, ανάλογα με την ωριμότητα του τέκνου, αυτό να εκφράζει ελεύθερα τη γνώμη του σε οποιαδήποτε δικαστική ή άλλη διοικητική διαδικασία ή παράλληλη διαδικασία που ακολουθείται από αρμόδιες υπηρεσίες.
• Καθορίζονται αποτελεσματικότερες διαδικασίες συγκέντρωσης πληροφοριών για την περιουσιακή κατάσταση του συζύγου για σκοπούς υπολογισμού της διατροφής και αναθεωρείται η συνεισφορά του ενός συζύγου στην αύξηση περιουσίας στο ένα δεύτερο της αύξησης.
• Στις περιπτώσεις τέκνου θύματος βίας στην οικογένεια ο άλλος γονέας θα δύναται από μόνος του να ζητήσει την παρακολούθηση του τέκνου θύματος από ειδικούς εμπειρογνώμονες και την παροχή υπηρεσιών στήριξης και αποκατάστασης του.
• Το πρόγραμμα φύλαξης του τέκνου θα καταρτίζεται αναλυτικά και θα περιλαμβάνεται στο διάταγμα του Δικαστηρίου. Η φύλαξη του τέκνου θα γίνεται εξ ημισείας και από τους δύο γονείς, εκτός αν το Δικαστήριο αποφανθεί διαφορετικά.
• Το Δικαστήριο θα δύναται αυτεπαγγέλτως να διατάξει την υποχρεωτική συμμετοχή των γονέων σε εκπαιδευτικά ή και θεραπευτικά προγράμματα ή και προγράμματα ψυχοθεραπείας ή ψυχολογικής στήριξης ή την παροχή συμβουλευτικής ή ψυχολογικής στήριξης στο παιδί χωρίς να απαιτείται η συγκατάθεση των γονέων.
• Ρυθμίζεται η δυνατότητα υποβολής αίτησης για συνέχιση της καταβολής διατροφής τόσο από τον δικαιούχο όσο και από τον γονέα ή το Διευθυντή ΤΥΚΕ, μετά την ενηλικίωση του τέκνου, στις περιπτώσεις όπου ειδικές περιστάσεις το επιβάλλουν.

Επιπρόσθετα, με τις προτεινόμενες αλλαγές, σημαντικές είναι οι ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο για την διαμεσολάβηση, το οποίο εκκρεμεί στη Βουλή, και το προτεινόμενο νομοσχέδιο που αφορά την αντιμετώπιση νεαρών παραβατών. Ειδικότερα, προωθούνται οι πιο κάτω αλλαγές στον υπό αναφορά Νόμο:

• Τα προσόντα που απαιτούνται για το διορισμό δικαστών Οικογενειακών Δικαστηρίων συμπεριλαμβάνουν ευρεία γνώση σε θέματα οικογενειακού δικαίου ή αποδεδειγμένη εμπειρία στο χειρισμό δικαστικών υποθέσεων που εμπίπτουν στη δικαιοδοσία του Οικογενειακού Δικαστηρίου.
• Επίσης οι δικαστές του Οικογενειακού Δικαστηρίου υποχρεούνται να λαμβάνουν συνεχή    επιμόρφωση γύρω από τα θέματα που εντάσσονται στη δικαιοδοσία του Οικογενειακού Δικαστηρίου.
• Οι δικαστές, σε περίπτωση που κρίνουν ότι είναι προς το συμφέρον του παιδιού, δύναται να διορίσουν ψυχολόγο, παιδοψυχολόγο ή άλλο εξειδικευμένο επιστήμονα προερχόμενο από τη δημόσια υπηρεσία ή ιδιώτη ή την παροχή συμβουλευτικής ή ψυχολογικής στήριξης στο παιδί χωρίς να απαιτείται η συγκατάθεση των γονέων. 

Ο κ. Υπουργός επεσήμανε ότι στα πλαίσια της κυβερνητικής πολιτικής για ταχύτερη διεκπεραίωση των υποθέσεων με την εξοικονόμηση δικαστικού χρόνου έγινε τροποποίηση του Άρθρου 111 του Συντάγματος, όπου η σύνθεση του Οικογενειακού Δικαστηρίου σε αιτήσεις διαζυγίων θα αποτελείται από ένα δικαστή, αντί τριών ως είχε μέχρι σήμερα. Ανάλογη τροποποίηση προωθήθηκε και στον Περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Νόμο (Ν. 23/1990).

Σημειώνεται, τέλος, ότι κατά την έναρξη της συζήτησης, απηύθυναν χαιρετισμό η Επίτροπος Νομοθεσίας και Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού και μέλος της ομάδας εμπειρογνωμόνων για εκσυγχρονισμό του Οικογενειακού Δικαίου κα Λήδα Κουρσουμπά,  Επίτροπος Ισότητας των Φύλων και Πρόεδρος του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας κα Ιωσηφίνα Αντωνίου και το μέλος της ομάδας των ακαδημαϊκών για εκσυγχρονισμό του Οικογενειακού Δικαίου Δρ. Άννα Εμ. Πλεύρη.